Nang Phaya (นางพญา)

[English version below] ผลไม้ตระกลูขนุนอีกชนิดหนึ่งที่กินอร่อยมากๆ​ โดยเฉพาะผลสุก​ที่มีรสชาติหวานหอมกลมกล่อมไร้ที่ติ​ และผลดิบก็สามารถนำไปประกอบอาหารได้หลากหลายเมนู​ เช่น​ ซุปจำปาดะ​ ยำหรือลาบเนื้อจำปาดะ​ แม้แต่จะเอาเมล็ดไปต้มและกินแทนข้่าวอิ่มท้องได้ท้ั้งวัน​ เพราะเมล็ดมีคาร์โบไฮเดรต​สูง​ ย่อยง่าย​ด้วย​ ปีนี้กต้นข้างบ้านดกมากๆ​ ช่วงนี้เชื่อว่าหลายๆคนคงได้ยินประเด็นความมั่งทางอาหารอยู่บ่อยๆ​ สวนฟื้นฟูฯ​ ขอแนะนำให้ปลูกผลไม้ตระกูลขนุนไว้กินกันเยอะๆ​ ไม่ว่าจะเป็น​ ขนุนบ้าน​ ขนุนพันธุ์​ อย่าง สาเก​/ มารัง/ ขนุนสำปะลอ​ กินอิ่มท้องทุกชนิดทั้งสุกและดิบ​ ที้สำคัญปลูกครั้งเดียวได้กินตลอดไปหลายอีกชั่วรุ่น​ ปลูกขนุนในประเทศเขตร้อนโตง่ายแข็งแรง​ดูแลน้อย​ ออกดอกออกผลได้เกือบตลอดทั้งปี​ช่วงที่ไม่มีผลไม้อื่นกิน​ ขนุนก็มักจะออกผลให้กินเสมอ ขนุนช่วยเพิ่มความหลากหลายของอาหารได้อย่างลงตัว😋 Cempedak!! If you live in the tropics and are worried about food security and food systems resilience: plant Artocarpus! The more different species, the more individual trees, the sooner, the better! The most commonly known are jackfruit, breadfruit, breadnut, marang, and cempedak. Pictured here is the cempedak tree right behind our house, which will gift us with over 50 fruits this year. The seeds are absolutely fantastic when boiled and can be eaten as a carbohydrate staple instead of rice (as with all other seeds of Artocarpus spp.), and the young whole fruit can be eaten cooked, baked or grilled as well. Cempedak, unlike jackfruit, has a very pronounced season, so if you want to have food secured year round, diversity is the key. Plant it once, and eat for the rest of your life 😉

[English version in comments] ฤดูฝนมาแล้ว!​ โชคดีแค่ไหนที่ได้เก็บฟืนทันเวลาก่อนฝนมา​😍 วิถีพื้นบ้านอีกอย่างหนึ่งที่พวกเรายึดถือและสานต่อความสัมพันธ์​ของเรากับสิ่งแวดล้อมบนสันเขาแห่งนี้กันต่อไป ไม้ต้นนี้ชื่อว่า​ ต้นหยอง​ พืชตระกูลถั่วอีกชนิดหนึ่งที่เป็นมิตรกับพวกเรามากๆ​ เกิดเองตามธรรมชาติ​ ทิ้งกิ่งแห้งให้พวกเราได้เก็บมาทำฟืนก่อไฟทำอาหาร​ รมควันขับไล่ยุง​ และให้ความอุ่นกับพวกเราตลอดทั้งปี​ ​เนื้อไม้เหนียว/ไม้ติดไฟง่าย/ควันเยอะแต่ก็เป็นไฟดีมากๆ​  นอกจากจะใช้ประโยชน์จากกิ่งแห้งแล้ว​  เมล็ดในฝักอ่อนและฝักแก่ยังกินเป็นผักสดได้อีกด้วย​ แต่กินได้ไม่ค่อยเยอะ  รสชาติ​จะฝาดเฝื่อนนิดๆ😅 แต่ก็กินกับน้ำพริกอร่อยจริง​ ยอดอ่อนก็ยังกินเป็นผักป่าได้​อีก เช่น​ กินกับเมนูลาบ​ ส้มตำ​และน้ำพริก รสชาติิของยอดอ่อนกินง่ายและกินได้เยอะกว่าเมล็ด😀ไม้ต้นนี้ยังช่วยบำรุงดินและยึดจับชั้นดินได้เป็นอย่่างดี😊 พูดถึงเรื่องเก็บฟืนมาใช้สอยในครัวเรือน​ สมัยก่อนรุ่นพ่อแม่ปูย่าตายายของพวกเราก็ออกหาเก็บฟืนมาก่อไฟกันตลอด​ ฟืนหมดใช้ตอนไหนก็เข้าป่าไปหาเก็บฟืนมาใช้​  แต่ทุกวันนี้พื้นที่ป่าก็เหลือน้อยลงไปทุกวันๆ​ ตามไร่นาหรือไร่สวนส่วนก็แทบไม่มีไม้ป่าให้เก็บฟืนเลย ในขณะที่ตัวเมืองและชานเมือง​ พื้นที่เกษตร​และพื้นที่อุตสาหกรรม​ต่างก็กินพื้นที่ป่าไปอย่างต่อเนื่อง​ 😐 ด้วยวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไปหลายคนคงขาดความสัมพันธ์​ในการพึ่งพาธรรมชาติจากเรื่องบ้านๆนี้ไปแล้ว​เพราะทุกบ้านต่างก็มีแก๊สมีไฟฟ้าใช้กัน​ อยากทำอาหารก็แค่เปิดเตาแก๊สหรือเตาอบไมโครเวฟ​ ทุกอย่างง่ายสะดวกรวดเร็วทันใจ​ เนื่องด้วยเหตุผลมากมาย​ เช่น​ อยู่ห้องเช่า​ หรือบ้านที่ซื้อในเมือง​ แต่เชื่อว่าวัฒนธรรม​พื้นบ้านนี้ยังคงใช้กันในระดับท้องถิ่นอยู่​ ถ้าวันหนึ่งเราไม่มีแก๊สหรือไฟฟ้าใช้​ ก็นึกถึงการเก็บฟืนมาใช้แทนได้ง่ายๆ😀 ความสัมพันธ์​ของเรากับธรรมชาติ​จะดำเนินต่อไปอย่างสอดคล้องและกลมกลืนได้​ เพียงแค่ต้องกลับคืนสู่วิถีธรรมชาติ​  ตามหลักการบ้านๆที่ว่า​ ชีวิตวิถีคนป่า+วิถีพื้นบ้าน​ = วิถียั่งยืน😍

[English version in comments] ฤดูกาลแห่งผักสดก็มาแล้วเช่นกัน😅 ผักสดเหล่านี้เป็นผักพื้นบ้านทั้งหมด​ ส่วนใหญ่เกิดเองทั้งตามแปลงผักถาวรและที่พวกเราปลูกไว้​ ช่วง​ฤดูกาลนี้ของทุกปีพืชผักพื้นบ้านและผักป่าเติบโตกันเต็มที่​จึงทำให้ได้เก็บกินเป็นประจำทุกวัน​ พวกเราชอบกินผักพื้นบ้านและผักป่ามากที่สุด​ เพราะดูแลง่ายหรือแทบจะไม่ต้องดูแลอะไรเลย​ คือเขาโตเอง​โตเร็วและแข็งแรงทนทานต่อแมลง ที่สำคัญผักพื้นบ้านนี้ยังอุดมไปด้วยวิตามิน​และแร่ธาตุมากมาย​ที่ร่างกายต้องการ กินแล้วช่วยให้เจริญอาหาร​  ช่วยย่อยอาหาร และบำรุงเลือดเป็นอย่างดี​ ความรู้สึกและอารมณ์​ของเราก็จะดีไปด้วยเพราะพืชผักเหล่านี้ต่างก็แข็งแรงและมีความสุขที่ได้เติบโตเองอย่างอิสระ​ ถ้าความเป็นอยู่ของพวกเขาดีอะไรที่มากินพวกเขาต่อก็จะดีไปด้วยตามหลักทางธรรมชาติ​😋 ผักพื้นบ้านที่เห็นอยู่นี้มีทั้งหมด​ ​20ชนิด! 😋​  ดูจากทางขวาไปซ้าย​ ได้แก่​ ใบหูเสือ​(Indian borage) ยอดอ่อนชะอม​(Climbing wattle) ใบยี่หร่า(Tree basil​)​ ใบผักชีใบเลื่อย(Culantro) มะเขือพวง​(Turkey berry) ยอดอ่อนกระถิน(young leaves of lead tree)  ยอดอ่อนหมุยป่า​ ยอดอ่อนดีวัว​ ยอดอ่อนดีปลากั้ง​  ใบชะพลู​(Wild betel leaf bush) ผักหนอก​ ถั่วพู​ ยอดผักกระสัง​ (Peperomia)​ ยอดต้นใต้ใบ​(Seed-under-leaf)​ ใบบัวบก​ ยอดผักกาดไร่​ ยอดหางปลาช่อน​(Cupid's shaving brush) ยอดสลัดน้ำ(Watercress)​ ยอดอ่อนหญ้าบาหยา(Creeping foxglove or Baya) และผักอีกอย่างหนึ่งที่ยังไม่รู้จักชื่อ​ ยอดมีรสเปี้ยวมาก​ ติดมากับดินจากกระบี่เกิดเองเหมือนกัน😅 สวนฟื้นฟูฯ ขอเชิญชวนทุกคนให้หันมากินผักพื้นบ้านและผักป่ากันมากขึ้นดีกว่า​เพื่อจะได้ลดงานที่ไม่จำเป็นของเราๆ​ทิ้งไป และจะได้ประโยชน์​ทางสมุนไพรไปในตัวด้วย😍  เราเดินเก็บรอบหนึ่งเพียงครึ่งสวน​ก็ได้ผักมาเป็นยี่สิบชนิดเลยทีเดียว​ นี่ยังไม่รวมชนิดอื่นๆที่ไม่ได้เก็บมาและที่ออกนอกฤดูกาลนี้😀

[English version below] ช่วงนี้ลูกเนยถั่วออกเยอะมากๆเก็บกินแทบไม่ทัน​😅 นี่เก็บจากต้นเดียวเอง​ เป็นผลไม้จากทวีปอเมริกาใต้อีกชนิดหนึ่งที่เรามีในสวน​ กินอร่อยจริง​ รสชาติสมชื่อ​ คือเหมือนกินเมล็ดถั่วกับเนยในลูกเดียว​  ต้นนี้ปลูกง่าย​ โตเร็ว​ ชอบอากาศร้อนชื้น​และแห้งแล้ง ลูกสุกเปลี่ยนสีเป็นสีแดงตามรูปเลย​ เนื้อนุ่มเคี้ยวละมุนในปากแต่เนื้อค่อนข้างติดเมล็ด😋 ปลูกแค่2-3​ปีก็ออกลูกให้กินแล้ว​เผลอๆอาจจะแค่ปีกว่าๆก็ออกลูกได้แล้ว​ ถ้าขยันดูแลดีเป็นพิเศษ😅 ตอนที่นั่งกินทำให้มีความรู้สึกเหมือนกำลังกินขนมหรือลูกอม​ เพราะกินสนุก​ กินอร่อยๆ​ และปลอดภัยต่อสุขภาพแบบเกินร้อย​ถ้าเทียบกับขนมตัวจริง😅 เด็กๆกินได้ผู้ใหญ่ก็กินได้​ต้นนี้เลย​​ ต้นเนยถั่ว😋 ปล. หากท่านใดสนใจอยากได้เมล็ดพันธุ์​ติดต่อสวนเราได้จ้า😍 มีเยอะคะช่วงนี้😀 เราจัดส่งเมล็ดให้ฟรีๆเพียงแค่คุณต้องจ่ายค่าส่งเองเท่านั้น​ อยากได้เมล็ดเม้นท์​ใต้โพสต์​หรือส่งข้อความหาเราได้เลยคะ😍 The​ peanut butter tree gifts us generously this year - after only three years, we finally harvest enough to eat as much as we would like to. We spread the seeds by throwing handfuls around in the upper half of the garden, and since they sprout pretty easily we will have plenty more in the years to come, and there's gonna be plenty of leftovers for the birds as well (who also really enjoy peanut butter fruit, but only occasionally get to eat a fruit we missed) 😊 #permaculture #peanutbutterfruit #healthysnack #slowfood #junglelife

[English version below] จำปาดะ​ (ผลไม้อีกชนิดหนึ่งในตระกูลขนุน) ต้นนี้ที่อยู่ข้างบ้านของเรา​ ออกดอกติดผลให้กินมากขึ้นในแต่ล่ะปี​ ตอนนี้ต้นกำลังออกดอก​ แต่ดูเหมือนว่าจำปาดะจะติดเยอะมากปีนี้​ (เย่) อยากกินแล้วน๊า!! 😋 The cempedak tree besides our house gifts us with more and more abundance each year - she just started flowering, but it already looks like it's gonna be a good year for cempedak! Can't wait!! #cempedak #artocarpus #abundance #foodjungle #permaculture #junglelife #subsistencefarming

[English version below] มะวานที่พวกเราเราขึ้นไปเอาข้าวให้ไก่และดูพระอาทิตย์​ตก​ พอดีถือโทรศัพท์​ติดตัวไปด้วย​ และนี่ก็คือวิวยามเย็นสวยสุดๆที่ได้เห็นกัน! เหตุที่หมอกทั้งหนาและสูงถึงเพียงนี้ก็คือ​ ฝนตกทั้งวันแล้วก็หยุดตกก่อนจะมืดค่ำ​ มันแปลกมากๆ เพราะนี่มันกำลังจะเข้าฤดูร้อนแล้ว​ แต่มันเป็นเรื่องดีมากสำหรับพืชสวน​ ต้นไม้ต่างก็มีความสุข​กัน พวกเราเองก็ไม่ต้องรดน้ำผักไปอีกอาทิตย์​หนึ่งเลยทีเดียว! ช่วงไม่กี่เดือนมานี้อาจจะไม่ค่อยเห็นพวกเราอัพเดต​เรื่องราวของสวนลงในสังคมอออนไลน์​เท่าไหร่​ มีเหตุผลอยู่ว่า​ ไม่อยากจะพกพาโทรศัพท์​ติดตัวตลอดและอยากจะสนุกเพลิดเพลิน​ไปกับสิ่งที่พวกเราทำกัน แทนที่จะมัวขบคิดว่ามันจะดูยังไงในรูป​ถ่าย​ แต่ยังไงพวกเราก็คงจะมาอัตเดตกันบ่อยขึ้นหลังจากนี้​ ถ้ามีเวลาและแรงบันดาลใจ😄 Yesterday we finally had our phone with us again when we went to feed the chicken/watch the sunset, and this is what we were rewarded with! It rained the whole day and just cleared up before dusk - very strange, considering that it's dry season. Well, the garden loves it, the trees are happy, and we don't have to water our vegetables for at least another week! We've been rather quiet on social media for the past few months, for no particular reason other than that we don't want to carry around our phone all the time, and just enjoy things instead of thinking how they would look like on camera 😀 Call it a partial digital detox! 😁 Well, maybe from now on we'll post more regularly, if we find the time and motivation 😜 #slowlife #sunset #permaculture #hillpeople #junglelife #panorama #foodjungle